อุทยานธรรมวัดบ้านไร่

เมื่อครั้งที่ หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ได้ตัดสินใจที่จะอุปสมบท ท่านได้ตั้งจิตอธิษฐานว่าจะช่วยเหลือคนให้พ้นทุกข์ และถ้ามีเงินทอง ก็จะบริจาคให้หมด ตลอดชีวิตสมณเพศจนถึงปัจจุบัน หลวงพ่อคูณได้ยึดถือปณิธานนี้มาโดยตลอด หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ยึดถือเรื่องบริจาคทาน สมถะ และสันโดษมาตลอดชีวิต การครองสมณเพศ แม้เมื่อเป็นพระเกจิคณาจารย์ที่มีชื่อเสียงโด่งดัง ก็ยังดำเนินชีวิตอย่างสมถะ ละไม่ยึดติดในลาภยศสรรเสริญ มีวัตรปฏิบัติที่เป็นไปอย่างเรียบง่าย หลวงพ่อคูณได้พัฒนาวัดและชุมชนวัดบ้านไร่ โดยเริ่มจากการลงมือทำทุกอย่างด้วยตนเองเพื่อเป็นตัวอย่างให้กับชาวบ้าน ทั้งขุดสระน้ำ สร้างโบสถ์ สร้างโรงเรียน สร้างโรงพยาบาล เป็นต้น ความเจริญต่างๆ ของวัดบ้านไร่ ชุมชนบ้านไร่และอำเภอด่านขุนทด ที่ปรากฏให้เห็นทุกวันนี้ มาจากหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ภิกษุสมถะแห่งดินแดนอีสาน ผู้บำเพ็ญทานอันยิ่งใหญ่ และด้วยแรงศรัทธามาจากมหาชนและเหล่าศิษย์ยานุศิษย์ที่มีต่อบารมีทานของ หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ยังคงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยสนับสนุนและร่วมสร้างปณิธานของหลวงพ่อคูณ ในการพัฒนาวัดบ้านไร่ และพัฒนาอำเภอด่านขุนทดให้มีความเจริญก้าวหน้า และเป็นศูนย์กลางทางพระพุทธศาสนาที่สำคัญแห่งหนึ่ง วัดบ้านไร่ สู่การพัฒนาเป็นอุทยานธรรม วัดบ้านไร่ เดิมเป็นสำนักสงฆ์ที่มีมาตั้งแต่พ.ศ. ๒๔๓๖ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ โดยมีพระอาจารย์เชื่อม วิรโช เป็นเจ้าอาวาสรูปแรก ได้มีการสร้างศาสนาสถานต่างๆ ขึ้นตามสมควร จนกระทั่งหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ได้ธุดงค์กลับจากจากประเทศเขมรสู่ประเทศไทย กลับบ้านเกิดวัดบ้านไร่ หลวงพ่อคูณได้เริ่มดำเนินการก่อสร้างถาวรวัตถุทางพระพุทธศาสนา โดยเริ่มสร้างอุโบสถเมื่อ พ.ศ.๒๔๙๖

เป็นคำพูดของหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ที่แสดงถึงความตั้งใจในการพัฒนาวัดบ้านไร่ ซึ่งนับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา วัดบ้านไร่ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ด้วยเมตตาบารมีของหลวงพ่อคูณ ด้วยความร่วมมือและแรงศรัทธาจากศิษย์ยานุศิษย์ เพื่อเป็นการสืบสานบุญบารมีและทานบารมี รวมถึงธรรมะและคำสอนของหลวงพ่อคูณให้สถิตสถาพรไว้บนแผ่นดินไทยสืบไปชั่วกาลนาน บรรดาศิษย์ยานุศิษย์จึงได้ริเริ่ม “โครงการอุทยานธรรม วัดบ้านไร่” ขึ้น เพื่อสืบทอดเจตนารมณ์อันยิ่งใหญ่ดังกล่าว การพัฒนาวัดบ้านไร่ให้เป็น “อุทยานธรรม”ได้ดำเนินการมาตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๒ โดยการสำรวจและออกแบบวางผังแม่บทเพื่อพัฒนาบริเวณวัดบ้านไร่ทั้งหมด และเริ่มต้นดำเนินโครงการในระยะแรกด้วยการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ซึ่งได้ดำเนินการสำเร็จลุล่วง โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเป็นประธานในพิธีเปิดเมื่อวันที่ ๑๔ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๒ พ.ศ.๒๕๕๓ โครงการอุทยานธรรม วัดบ้านไร่ ระยะที่ ๒ ได้ดำเนินการก่อสร้างศาลาสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี (ศาลาปริสุทธรรม) ศาลาปริสุทธาร (ศาลาน้ำมนต์) อาคารห้องน้ำแบบพิเศษ ๑๐ ห้อง สวนป่าเพื่อปฏิบัติธรรม รวมทั้งหอผลิตน้ำประปาเพื่อเป็นน้ำดื่มและน้ำใช้ภายวัดบ้านไร่ และใน พ.ศ.๒๕๕๔ โครงการอุทยานธรรม วัดบ้านไร่ ระยะที่ ๓ ได้กำหนดให้มีการออกแบบและก่อสร้างวิหารเทพวิทยาคม (อาคารปริสุทธปัญญา) “เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในพระราชพีมหามงคล เฉลิมพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔” และเพื่อใช้เป็นพื้นที่ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ธรรมะและเกียรติคุณของหลวงพ่อคูณ และเพื่อเป็นที่จาริกแสวงบุญให้ก่อเกิดเป็นประโยชน์แก่พุทธศาสนิกชนทั่วไป

อนุสรณ์สถานแห่งศรัทธาและบารมีทานอันยิ่งใหญ่ เนื่องในโอกาสอายุครบ ๗ รอบของหลวงพ่อคูณ ปริสุทโธ เมื่อวันที่ ๔ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๐ คณะศิษย์ยานุศิษย์และสาธุชนที่เคารพศรัทธาหลวงพ่อคูณได้ดำริที่จะสร้างพิพิธภัณฑ์หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานแห่งศรัทธาและบารมีทาน อันยิ่งใหญ่ของพระเทพวิทยาคม ภิกษุผู้บริสุทธิ์แห่งด่านขุนทด สืบสานบารมีทานอันยิ่งใหญ่ให้แผ่ไพศาลไปทั่วหล้าและคงอยู่ตราบนานเท่านาน พิพิธภัณฑ์หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ตั้งอยู่ที่ศาลาการเปรียญหลังเก่าของวัดบ้านไร่ และเดิมเป็นที่จำวัดของหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.๒๕๒๘ แล้วเสร็จ เมื่อ พ.ศ.๒๕๓๒ เป็นสถานที่ซึ่งหลวงพ่อคูณเคยจำวัดและพบปะสนทนาธรรมกับประชาชนผู้ที่เคารพและศรัทธาในบารมีของหลวงพ่อคูณ ซึ่งปัจจุบันได้ปรับปรุงอาคารและภูมิทัศน์บริเวณโดยรอบให้เป็น “พิพิธภัณฑ์หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ” ระยะเวลาในการดำเนินการก่อสร้างและจัดสร้างงานจัดแสดงภายในพิพิธภัณฑ์อยู่ในระหว่างเดือน พฤษภาคม-กันยายน พ.ศ.๒๕๕๒ พิพิธภัณฑ์หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ นำเสนอเรื่องราวชีวประวัติของหลวงพ่อคูณ ตั้งแต่วัยเยาว์การอุปสมบทเป็นพระภิกษุ วัตรปฏิบัติในสมณเพศที่ถือสันโดษและเป็นนักพัฒนา แรงศรัทธามหาชนที่มีต่อหลวงพ่อคูณ รวมทั้งการบริจาคทานจำนวนมหาศาล เพื่อเป็นสาธารณประโยชน์ให้แก่ประชาชนทั่วทุกภูมิภาคของประเทศและบางส่วนในต่างประเทศ การจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ได้สะท้อนเรื่องราวต่างๆ ของหลวงพ่อคูณผ่านจิตรกรรมที่สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อบอกเล่าภาพชีวิตในอดีต สิ่งของ เครื่องใช้ อัฐบริขารและเครื่องใช้จำเป็นแก่พระภิกษุสงฆ์ภาพเสมือนจริงที่จำลองบรรยากาศการออกธุดงค์ของหลวงพ่อคูณเพื่อแสดงให้เห็นถึงบารมีธรรมอันยิ่งใหญ่ ประติมากรรมที่สื่อถึงผลบุญของการให้ทานอันเป็นวัตรปฏิบัติสำคัญของหลวงพ่อ และมหาทานอันยิ่งใหญ่ของหลวงพ่อคูณ ที่ได้รับบริจาคเงินจำนวนมหาศาลเพื่อสาธารณประโยชน์ รวมทั้งหนังสือแสดงเจตนาของหลวงพ่อคูณซึ่งได้บริจาคร่างกายเพื่อเป็นประโยชน์ในการศึกษาในวาระที่ท่านละสังขารแล้ว แสดงให้เห็นถึงความแน่วแน่ในวิถีสันโดษอันเป็นวัตรปฏิบัติที่หลวงพ่อคูณได้ยึดถือมาตลอด “กู อยากทำงานช่วยชาติ บ้านเมืองให้เจริญ”